Begin van het nieuwe schooljaar, bijzonder moment

De start van het nieuwe schooljaar

‘Wat zijn de twee redenen dat je voor het vak als leraar hebt gekozen?’ luidt een oude grap in het onderwijs. ‘Juli en augustus,’ antwoordt de docent. Nogal flauw, want je gaat echt niet het onderwijs in voor alleen de vakanties. Toch is het begin van het nieuwe schooljaar altijd weer een bijzonder moment. Dit jaar maak ik het voor de derde keer mee, en ik zal er denk ik nooit aan wennen.

Want inderdaad, na zes (of soms zelfs zeven) weken vakantie vergeet je soms even dat je een baan hebt. Des te moeilijker is het om weer het aan het ritme en drukte van het onderwijs te wennen. Maar er is nog een andere reden waarom het begin van het jaar altijd lastig is. En met het begin bedoel ik niet de eerste paar dagen, maar de eerste paar weken of zelfs maanden.

Allereerst is het onderwijs erg dynamisch. Elk jaar zul je waarschijnlijk te maken krijgen met veranderingen in het team, het lesprogramma, de lesmethode, veranderingen in de school zelf…hier zul je zelf je weg in moeten vinden, want alhoewel er in het onderwijs natuurlijk wordt samengewerkt, ben jij in veel zaken de eindverantwoordelijke.

Het spannendste blijft voor mij hoe de leerlingen en de klassen zich ontwikkeld hebben, zowel in cognitieve als sociale zin. Pubers zijn enorm veranderlijk, net zoals de groepsdynamica in een klas. Eigenlijk wordt alles als het ware weer even ‘gereset’. Je begint weer helemaal opnieuw. Dat betekent dus opnieuw een relatie met je leerlingen opbouwen, opnieuw zorgen voor de juiste groepsvorming, opnieuw kijken wat wel en wat niet werkt…behaalde resultaten in het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Enorm interessant, maar soms wel vermoeiend. Je constant kunnen aanpassen is een absolute vereiste voor werken in het onderwijs.

Al het bovenstaande, in combinatie met het zelf opstarten van je eigen lesprogramma, het kennismaken met en wellicht inwerken van nieuwe collega’s, nieuwe taken, misschien nieuw management, snel schakelen, onverwachte verrassingen…de eerste weken en maanden vergen veel van je. Maar het allerbelangrijkste is om je hoofd koel te houden en de standaard te zetten voor de rest van het schooljaar. Vooral als het gaat om rust, orde en regelmaat tijdens je lessen. De standaard, de norm, die je de eerste maanden zet (lees de 5 stappen van groepsvorming nog maar eens na) zijn bepalend voor de rest van het jaar. Doe jezelf een gunst en zorg ervoor dat je je zaakjes aan het begin van het jaar op orde hebt. Je zult er lang profijt van hebben.

Als zij-instromer moet je er goed op letten dat je vooral aan het begin van je traject je energie niet moet verdelen over teveel zaken. Focus op wat vooral voor jou belangrijk is. En dat is: het lesgeven onder de knie krijgen. Al het andere is bijzaak. Je bent hier om een vak te leren. Laat je dus niet verleiden om teveel taken op je te nemen. Al het andere komt wel!